Beste aldeak nola funtzionatzen duen erakusten dizun esperientzia argigarria. Horrela definitzen du Elena Galán Basque Centre for Climate Changeko doktorego ondoko ikertzaileak Nafarroa Beherean artzain gisa izan zuen esperientzia.

Beste aldeak nola funtzionatzen duen erakusten dizun esperientzia argigarria. Horrela definitzen du Elena Galán Basque Centre for Climate Changeko doktorego ondoko ikertzaileak Nafarroa Beherean artzain gisa izan zuen esperientzia.

Kalkuluen arabera, urtero milioi erdi pertsona hiltzen dira klima-aldaketaren ondorioz, baina, Valladaresek azaldu zuenez, krisia askoz haratago doa. “Gaixotasun infekziosoen transmisio-bektoreen banaketari eragiten dio, bihotz- eta arnas-gaixotasunen sintoma asko zailtzen ditu, uraren eta elikagaien eskuragarritasunari eragiten dio, eta gizakion migrazio-mugimenduen erdiak baino gehiago bultzatzen ditu. Egia esan, zeharka bada ere, dozenaka milioi pertsona hiltzen dira urtean”.

20 urte bete ditu aurten Lurgaia Fundazioak. Iraganari, orainari eta etorkizunari dagokienez, zer azpimarratuko zenukete? Zer alderditan eragingo zenukete? Zein da zuen lan-filosofia?

Gure filosofia, hain zuzen ere, benetako lana da, ez hitzak bakarrik.

Alde horretatik, Hezeguneei buruzko Konbentzioak  berak onartzen du pertsonek hezeguneekin duten mendekotasuna, hezegune horien balio ekonomiko, zientifiko, kultural eta aisialdikoengatik. Hala, hezeguneen balio anitzak aintzat hartzea ezinbestekoa da hezeguneen harreman-erabilerarako eta, halaber, hezegune horien zeregina ongi islatuta gera dadin hainbat prozesu politikotan, hala nola Garapen Jasangarrirako 2030 Agendan, Klima Aldaketari buruzko Parisko 2015eko Akordioan eta Klima Murrizteko Sendaiko Esparruan.

Gaur egun larrialdi klimatikoan egonik, Artikutzak garrantzi handiagoa hartzen du klima-aldaketaren aurkako borrokan ekartzen duen eta ekar dezakeen guztiagatik. Horiek horrela, Arturok baso zaharrak eta kalitatekoak izateko beharra azpimarratzen du.

Alde horretatik, aurre egin eta kudeatu beharreko lau krisi handiak jartzen ditu mahai gainean: berotze globala, biodibertsitatearen krisia, baliabideen gehiegizko ustiapena, eta kutsaduraren krisia. Horri dagokionez, esan du Europar Batasunak lidergo handia hartu duela negoziazioetan. Horren adibide da Europako Itun Berdea, ikuspegi holistikoarekin koherentea den proposamena. Ekonomiaren deskarbonizazioan eta horrek ekarriko duen garrantzian ere eragin du, baita finkatutako helburuak lotesleak izatearen garrantzian ere. Beste alderdi garrantzitsu bat ere landu da: finantzazioa.

Erakundeak 250 orangutan baino gehiago erreskatatu ditu azken urteotan, baso-soiltzearen eta legez kanpoko trafikoaren biktimak izaten baitira, eta bertako komunitate indigenen osasuna, hezkuntza eta enplegua babesteko programa bat sortu du tximino handi horien ekosistemaren narriadura geldiarazteko. Lan hori dela eta, BBVA Fundazioaren Biodibertsitate Babesaren Mundu Saria jaso zuen Karmele Llanok.

Biomimesia (bio = bizitza, mimesis = imitazioa) tekno-zientzia gisa garatzen ari da. Aristotelesek eta Platonek jada planteamendu biomimetikoak pentsatu zituzten, adibidez, Leonardo Da Vincik tramankulu hegalariak diseinatu zituen hegaztien hegaldia imitatuz. Orain diziplinak "egunsenti berri" bat bizi du, bere filosofia praxira nola eraman. Nola ikasi adimen artifizialera eramaten.  Eraikitzen ari den tekno-zientzia da. Korrika egiten ikasten duen ume bat bezalakoa. “Laster egin behar dugu, ingurumen arazoak ditugulako”.

Sinposioan bildutako hizlarien artean Carlos Duarte itsas biologo eta ozeanografoa nabarmendu zen, Saudi Arabiako Abdullah Erregea Unibertsitateko irakasle eta ikertzailea, eta ikerketa aitzindarien egilea klima aldaketaren eta ozeanoen arteko harremanean, ekosistemen leheneratzean eta arrantza jasangarrian. 2019an, bere ikerketengatik BBVA Fundazioak ematen duen Fronteras del Conocimiento saria irabazi zuen Kontserbazio Biologia eta Ekologia kategorian.

Abeltzaintzak gaur egun rolik duen ala ez, horixe da galdera. "Ikerlariak oso harroputzak izango ginateke, eginkizuna baduela ziurtatuko bagenu.  Batzuek diote ezetz, ez duela eginkizunik. Eta klima-aldaketari aurre egin nahi badiogu, denok begano bihurtu behar genukela. Bitartean, beste batzuek baietz diote, gero eta gehiago garelako eta elikagai gehiago behar ditugulako ".

Donostia Sustainability Forumak, UPV/EHUren Uda Ikastaroen testuinguruan, farmakokutsadura, sendagaien eragina ingurumenean, aztertzeko jardunaldia egin zuen ekainaren 17an. Hizlari gonbidatuak Gorka Orive, EHUko Farmazia Fakultateko irakasle eta ikertzailea, eta Unax Lertxundi, Osakidetzaren Arabako Osasun Mentaleko Sareko Farmazia Saileko burua, izan ziren.  Bi ikertzaileek Araban farmakokutsaduraren ikerketan eta konponbideak bilatzen aitzindaria den berrikuntza programa bat bultzatzen dute.

Topaketa gidatuko dute James Lingwoodek, Artangeleko zuzendarikideak, Adolfo Uriarte Villalbak, Eusko Jaurlaritzako Kultura Ondare eta Klima Aldaketa zuzendariak, eta Manuel Sotok, Plentziako Itsas estazioko Biologia Esperimentaleko eta Bioteknologiako Ikerketa Zentroko zuzendariondokoak .

Cristina Iglesias egilearen eta arte, geologia, ozeanografia eta ekologian adituak diren talde baten parte hartzearekin, "naturatik", "harkaitzetatik", "itsasotik" eta "artetik" sortzen diren ideiak uztartuko dira.

Jaime Zufiak azaldu zuenez, elikadura-sistemek lurzorua, ura, elektrizitatea, erregaia eta materialak behar dituzte elikagaiak ekoizteko, eta, gainera, azpiproduktuak, hondakinak, ur zikinen isurketak eta emisioak sortzen dituzte. Ingurumen inpaktu handia duen prozesu bat da, biodibertsitatea galtzea, ur eskasia eta lurzorua degradatzea eragiten dituena. Gainera, gaur egun, munduan sortzen diren berotegi efektuko gasen isurketen % 24 elikagaien ekoizpenaren ondorio zuzena da.