Larrialdi klimatikoa konfrontazio-garaian
Antxon Olabe: Gure garaiko borroka erabakigarria planetaren larrialdi klimatikoarekiko erantzuna da
Larrialdi klimatikoa da gure belaunaldia definituko duen elementua, gure denbora; izan ere, berbideratzen ez bada, lurreko bizitzaren prozesuei eusten dieten oinarriak ezegonkortu ditzake. Antxon Olabe ingurumen ekonomialari eta saiakeragileak adierazpen borobila egin zuen Larrialdi klimatikoa konfrontazio garaiotan hitzaldian, Donostia Sustainability Forum-eko hitzaldi programaren barruan. Klima habe maisu bat da, bizitzari eta giza gizarteei eusten diena, eta dagoeneko hasi da kolokan jartzen. Alarma jo beharko lukete munduko gobernu guztietan.
Antxon Olabek esperientzia handia du ingurumen-aholkularitzaren arloan. Trantsizio Ekologikorako Ministerioari aholkularitza eman dio, eta Gobernuak Europako Batzordeari aurkeztu dion 2021-2030 Energia eta Klima Plan Nazional Integratua lantzeaz arduratzen den taldea koordinatu du. Gainera, Europako Batzordeari eta Nazio Batuei entregatutako epe luzerako deskarbonizazio-estrategia (2050) lantzeaz arduratzen den taldea gidatu du. Oraintsu argitaratu du saiakera bat : Lurraren politika baten beharra. Larrialdi klimatikoa konfrontazio-garaian. Bertan, planeten muga ekologikoekin talka egitearen ondorioak aztertzen dira, eta gizateriak Lurraren sistemarekiko harreman berri baterantz egin behar duen joan-etorriari buruz hausnartzen da.
Klima aldaketaren aurkako ekintzaren egungo egoera ulertzeko, Antxon Olabek konfrontazioaren ideia azpimarratu zuen. Zientziak krisi klimatikoaren arrazoiak, ondorioak eta dinamika azaldu ditu. Baina gauza bat da arazoa ulertzea eta beste gauza bat konponbideak ezartzea. Ezagutza zientifikotik politikara eta geopolitikara igarotzen gara, eta hor aldagai gehiago sartzen dira jokoan. Horregatik ari da hainbeste kostatzen berotegi-efektuko gasen munduko isurketen ibilbidea zuzentzea, herrialde bakoitzaren ekonomia, boterea eta interesak sartzen direlako jokoan. Konfrontazio geopolitikoko garai batean gaude, 2017az geroztik bi erraldoien (Estatu Batuak eta Txina) arteko konfrontazioak oso markatuta dagoena, aldez aurretik elkar ulertzeak ahalbidetu baitzuen Parisko Akordioaren arrakasta. Antxon Olaberen arabera, egungo egoera ez da hain mesedegarria bi herrialdeen arteko harremanetan dagoen tentsioagatik.
Konfrontazio-testuinguru horretan, Errusiak Ukrainan egindako inbasioa eta horrek ekarri duen energia-krisia ere sartu behar dira. Bada alderdi positibo bat, Antxon Olabek azaldu zuenez: «Egiaztatu dugu beste herrialde batzuetako petrolio- eta gas-esportazioekiko mendekotasuna ahultasun estrategikoa dela. Energia-subiranotasuna bultzatzea oso argudio garrantzitsua da energia berriztagarri berriztagarrietarako trantsizioa bizkortzeko.
Nazioarteko panoramari dagokionez, eta ekintza klimatikoaren inguruan herrialdeek egiten duten mobilizazio handiagoari edo txikiagoari dagokionez, Antxon Olabek nabarmendu zuen ez dagoela konponbiderik Txinaren posizio kolaboratibo batetik pasatzen ez denik. Berotegi-efektuko gasen munduko isurketen % 28 inguru da. AEBk, Indiak eta Europar Batasunak batera baino gehiago emititzen du, edo antzekoa. Azken urteotan oso jarrera kontraesankorra izan du. Bere posizioa aldatu du krisi klimatikoari erantzuteko, berriztagarrietan gehien inbertitu duen herrialdea da, 2060rako karbonoaren neutraltasuna onartu du, baina horrek ez du bere ekonomiaren deskarbonizazioa ekarri, eta asko kostatzen ari zaio epe laburrean neurriak hartzea.
Kontraesankorra da, halaber, Estatu Batuetako larrialdi klimatikoari ematen zaion erantzuna, karbono-igorle handienetako bat baita. Abraham Lincolnen alderdiak abandonatu egin gaitu, krisi klimatikoan sinesten ez duten sektore antizentifikoetan murgildu da. Administrazioa alderdi demokrataren esku dagoenean, konpromisoak sinatzen dira, baina horrelako politikak ezin dira gobernatu, Antxon Olabek azaldu zuenez.
Indiaren kasua ez da hain ezaguna, dagoeneko munduko herrialderik jendetsuena delako, eta bere garapen-maila oso baxua delako, munduko batez bestekoarekin alderatuta. Indiak planteatzen duen dilema handia da datozen 30 urteetan garapen eta modernizazio prozesu handia beharko duela. Ikatzean, petrolioan eta gasean oinarrituta egiten bada, ekonomia garatuetan aurrera egiten dugun guztia galdu egingo da, 1.500 milioi pertsonako herrialde batek, Txinako eredua errepikatzen badu, ez zaizkigulako zenbakiak ateratzen. Ezin izango dugu tenperaturaren 2 gradu beroko igoerari eutsi. Indiarekin elkarlanean aritu beharra dago, azpimarratu zuen Antxon Olabek, Indiaren garapen-eredua energia berriztagarrietan oinarritu dadin, eta energia fotovoltaikoaren aldeko apustu sendoa egiten ari dira dagoeneko.
Bere konferentzian aztertu zuen beste potentzietako bat Errusia da, energia sistema fosilaren funtsezko eragilea. Tristea da esatea, baina Errusiarekin ezin da kontatu irtenbide klimatiko fisiko baterako», adierazi zuen. EBri dagokionez, Antxon Olabek nabarmendu zuen deskarbonizazioa garatzen 30 urte daramatzan ekonomia bakarra dela. Berotegi-efektuko gasen emisioak % 30 murriztu ditugu, hazkunde ekonomiko iraunkorrarekin, eta 2030erako % 55era jaisten jarraitzea da helburua. Klima-ekintzaren buru gara.
Antxon Olabek, azkenik, adierazi zuen larrialdi klimatikoaren aurreko erantzunak eragina duela gure gizartearen muin politiko eta moralean, elkarrekin bizi diren gizon eta emakume libreen komunitate gisa ditugun balioetan, eta, gainera, helmuga bera dutela, hau da, gure gizarte demokratikoen oinarri diren justiziaren eta ekitatearen oinarrietan. Horregatik, gure erantzunak gure belaunaldia definituko du. 1,5 graduko helburua ukaezina da. Biharko egunean epaituko da gure belaunaldia, mehatxu existentzial horri aurre egiteko dugun jarreragatik.
