One Health en acción: estrategias multidisciplinares para un desarrollo sostenible
Ikastaro hau Osasun Globalaren (gizakia, animalia, ingurumena eta ekonomia) eta garapen iraunkorreko helburuen arteko elkargunean garatuko da. Irtenbide eragingarri eta jasangarriekin lotutako erronka konplexuei aurre nola egin landuko dugu.
Azalpena
Osasun Globala kontzeptu bat da, mundu mailako osasun desberdintasunei aurre egiteko, garapen bidean dauden herrialdeetan lidergoak sustatzeko eta diziplina arteko ikuspegiak aplikatzeko garatu zena, globalizazio ekonomikoari eta finantza erakundeek osasun publikoan duten eraginari erantzuteko.
OMEren kalkuluen arabera, 2030 eta 2050 bitartean, klima aldaketak gutxi gorabehera 250 000 heriotza gehiago eragingo ditu urtean mundu osoan. Klima-aldaketak osasunean duen eragina askotarikoa da, eta ondorio zuzenak (adibidez, muturreko fenomeno meteorologikoak, hala nola lehorteak, sute handiak edo uholdeak) ez ezik, zeharkako ondorioak ere izan ditzake (gaixotasun-ereduen aldaketak, elikagaien segurtasuna eta uraren eskuragarritasuna).
Giza, animalia eta ingurumenaren osasunari eragiten dion fenomeno global baten aurrean gauden arren, herri ahulek eragin berezia dute; erronka globalei aurre egiteko eta garapen jasangarria sustatzeko, Garapen Iraunkorreko Helburuak (GJH) sortu ziren 2015erako. Helburu hauek ditu: pobrezia errotik kentzea, gizarteratzea bermatzea, ingurumen jasangarritasuna sustatzea eta 2030erako garapen ekonomikoa sustatzea maila globalean. 17 helburuek elkarrekin lotutako gai ugari biltzen dituzte, pobrezia, gosea, osasuna, hezkuntza, genero berdintasuna, edateko ura, ekintza klimatikoa eta garapen jasangarrirako elkarteak barne.
GJH horiek nazioarteko lankidetzarako eta ekintzarako eta mundu bidezkoagoa, erresilienteagoa eta jasangarriagoa sortzeko esparru integrala eskaintzen digute. Ikuspegi integratu horretatik osasun arloko erronkak ulertu eta jorratzeak irtenbide eraginkorragoak eta jasangarriagoak ekar ditzake.
Hala, Uda Ikastaro honen bidez, Osasun Globalaren erronkei aurre egin nahi zaie, eta erronka horiek Garapen Iraunkorreko Helburuak betetzearekin lerrokatu nahi dira. Hori guztia ikuspegi zientifiko eta lankidetzazkotik egingo da, eta helburua izango da unibertsitateko ikasleei, Osasun Globalarekin zerikusia duten profesionalei eta tokiko, eskualdeko edo nazioarteko erabakiak hartzen dituzten eragileei gizakien, animalien eta ingurumenaren osasunaren arteko lotura ulertaraztea.
Helburuak
Osasun orokorra: dena dago konektatuta. Pertsonen, animalien, ingurumenaren eta ekonomiaren osasuna modu zatiezinean lotuta dagoela eta aldagai horietako batean eragiten duen guztiak besteengan eragina duela jakinaraztea.
Osasun globalaren erronkak: Osasun globalaren etorkizunak dakartzan erronkei buruz sentsibilizatzea eta arazo horiei irtenbideak emateko Garapen Iraunkorreko Helburuetatik abiatuta horiek nola heldu sentsibilizatzea.
Arazoak hautematea: Pertsonek osasun globalari buruzko informazio zientifiko eskasaren ondoriozko arazoak nola hautematen ditugun ezagutzea, desinformazioa eta inakzioa saihesteko, batez ere, IA eta fake news-ak informazioaren zati bat bereganatzen ari direla dirudien unean.
Zientziaren eginkizuna: Zientziak ezagutza sistema zorrotz gisa osasun globala zehazten duten faktoreen aurrean duen zeregina baloratzea.
Jarduera nori zuzenduta
- Publiko orokorra
- Unibertsitateko ikaslea
- Unibertsitarioak ez diren ikasleak
- Irakasleak
- Profesionalak
- Policy makers
Metodologia
Uda Ikastaroaren bi jardunaldiek azken saio bat izanen dute. Bertan, baterako sorkuntzako metodologia erabiliko da, irakasleek eta ikasleek batera Osasun Orokorra hobetzeko praktika egokien gida sortzeko.
Programa
2024-07-11
Registro
Jardueraren zuzendaritzaren aurkezpena
- Cristina Juesas Escudero | CJ Comunicación - Consultora
“Agua: la importancia de la contaminación “
- Gorka Orive Arroyo | UPV/EHU - Catedrático
- Unax Lertxundi Etxebarria | Osakidetza - Jefe de Sección de Farmacia. Red de Salud Mental Araba.
“Una visión de la salud global desde la filosofía económica“
- Armando Menéndez Viso | Universidad de Oviedo - Profesor titular
Atsedena
“Salud Global: qué tiene la IA que decir a esto“
- Susana Pérez Sánchez | Tecnalia - Directora de Smart Industry
Mahai ingurua: “Coloquio abierto“
- Armando Menéndez Viso | Universidad de Oviedo - Profesor Titular
- Juan Oregui Oregui | Bankinter - Asesor de banca privada
- Susana Pérez Sánchez | Tecnalia - Directora de Smart Industry
- Gorka Orive Arroyo | UPV/EHU - Catedrático
- Cristina Juesas Escudero | CJ Comunicación - Consultora
“Crecer o decrecer: esta es la cuestión“
- Juan Oregui Oregui | Bankinter - Asesor de banca privada
“Dinámica: la comunicación en Salud Global“
- Cristina Juesas Escudero | CJ Comunicación - Consultora
Sintesia
2024-07-12
“¿Para que vale la naturaleza? Una visión integral desde los múltiples valores de la naturaleza para la salud“
- Unai Pascual | BC3 - Investigador
“Preparando las ciudades para una mejor salud global“
- Marta Sola Páramo | Lekustudio - Arquitecta
Atsedena
“El fin de la energía tal y como la conocemos“
- Antonio Turiel | Instituto de Ciencias del Mar - Investigador
Mahai ingurua: “Coloquio abierto“
- Unai Pascual | BC3 - Investigador
- Marta Sola Páramo | Lekustudio - Arquitecta
- Antonio Turiel | Instituto de Ciencias del Mar - Investigador
- Rosario Melero Alcíbar | Salud Madrid - Entomóloga
- Cristina Juesas Escudero | CJ Comunicación - Consultora
“Vectores: una mirada desde la convivencia“
- Rosario Melero Alcíbar | Salud Madrid - Entomóloga
“Dinámica: Propuestas para mejorar la salud global“
- ignacio Garitano gutiérrez | Bioaraba - Adjunto a la Dirección Científica
Itxiera
- Cristina Juesas Escudero | CJ Comunicación - Consultora
Zuzendariak
Consultora de comunicación. Graduada en Turismo con un posgrado en calidad (Escuela Oficial de Turismo). Experta en comunicación científica por la UNED. Organiza desde 2015 TEDxVitoriaGasteiz. Coautora de Hablar en público en cuatro pasos: un método basado en el viaje del héroe (Libros de Cabecera, 2021). Profesora asociada en DigiPen Institute of Technology Bilbao. Ha sido profesora en el Basque Culinary Center (Universidad de Mondragón) y es docente de oratoria en el Máster de acceso a la abogacía y la procura de la Universidad de Deusto. Fue asesora de comunicación en internet en el Gobierno Vasco y dirigió la comunicación de Euskampus Fundazioa durante el proyecto de Campus de Excelencia Internacional (2012-2015). Autora de las guías de uso y estilo en redes sociales del Gobierno Vasco y la Universidad del País Vasco. Miembro de Toastmasters International, con dos DTMs, ha sido Directora del Distrito 107 (España, Portugal y Marruecos). Responsable de comunicación en la Fundación iO, dedicada a proyectos en Salud Global, enfermedades infecciosas y medicina de viajes. Ha coordinado el libro Curiosidades sobre las enfermedades infecciosas (2021).
ignacio Garitano gutiérrez
Hospital Universitario Araba
Medikuntza tropikalean eta nazioarteko osasunean eta laguntza humanitarioan interesa duen familia-medikua naiz. Afrikako hainbat misiotan lan egin nuen Mugarik Gabeko Medikuekin (MSF); Epidemiologo bihurtu nintzen ECDC-rekin IEuropako nterbentzioko Epidemiologiako Programaren Prestakuntza eginez eta Londresko Higiene eta Medikuntza Tropikaleko Eskolan Epidemiologiako master bat ikasten. Urtebetez Hegoafrikan lan egin nuen MSFko epidemiologo gisa. Gero ginekologia eta obstetrizia-ko espezialitatea egin nuen. 6 urteko lan ondoren, SARS-CoV-2 pandemiak epidemiologo gisa lan egin ninduen berriro Eusko Jaurlaritzaren zaintzan. Gaur egun, Bioaraba Osasun Ikerketa Institutuko zuzendari zientifikoko laguntzailea naiz, Vitoria-Gasteizen.
Hizlariak
Unax Lertxundi Etxebarria
Osakidetza, Doctor en Farmacia
Unax Lertxundi Farmazia Atalaren burua da Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuaren Arabako Osasun Mentaleko Sarean. 2002an, 1.a izan zen BAFE-Barneko Farmazialari Egoiliarraren plaza lortzeko Estatuko proban. Farmazian doktorea da Euskal Herriko Unibertsitatean (aparteko saria), ikerketa proiektu askotan parte hartu eta buru izan da, 60 artikulu baino gehiago idatzi ditu nazioarteko aldizkari zientifikoetan eta 60 komunikazio biltzarretan, eta sari ugari lortu ditu. Era berean, Farmazia Psikiatrikoko Espezialistaren (Board Certified Psychiatric Pharmacy, BCPP) ziurtagiria duten Europako 16 profesionaletako bat da (ziurtagiria American Pharmacists Association ospetsuak ematen du).
Rosario Melero Alcíbar
CU SAIUS
Dra. Rosario Melero Alcíbar, Doctora en Biología y doctora en Didáctica de las ciencias; Enfermera. Especialista en Entomología Sanitaria, área en la que llevo desde hace más de 25 años investigando y formando a profesionales, sobre la interacción de los artrópodos y la salud pública. Desde 2019 ejerciendo de enfermera asistencial rural para el SERMAS, que compatibiliza con labores docentes de posgrado en el Centro Universitario SAIUS.
Armando Menéndez Viso
Doctor en filosofía y licenciado en economía. En la actualidad ejerce como profesor en el Departamento de Filosofía de la Universidad de Oviedo. Ha dedicado una buena parte de su trabajo académico a las relaciones entre ciencia y sociedad, la innovación y la sosteniblidad.
Juan Oregui Oregui
Licenciado en Derecho por la Universidad de Deusto. Titulación European Financial Advisor (EFA). Tras una larga trayectoria en Banca de Inversión, en la actualidad trabaja como agente libre para clientes de banca personal y privada en Bankinter.
Gorka Orive Arroyo
UPV/EHU, Doctor en Farmacia
Gorka Orive doktorea (44 urte) Farmazian irakasle, ikertzaile, dibulgatzaile eta ekintzaile arretatsu eta polifazetikoa da. Ikerketa proiektu askotan parte hartzen du. Aparteko ekoizpen zientifikoa du, honako hauek barne: nazioarteko 318 argitalpen, 45 argitalpen nazional, liburuko 25 kapitulu, eta 3 liburu argitaratzaile nagusi gisa. H indizean 70 puntu ditu, eta 18.400 aipu baino gehiago. Azken 10 urteetan, nazioarteko 20 artikulu zientifiko baino gehiago idatzi ditu urtean. Espainiako 55.000 zientifikoren lagin batean, H indizearen arabera, goren mailako % 1aren barruan dago. Gainera, Stanfordeko Unibertsitateak egin berri duen “Top Scientific Rankings” sailkapenean, Espainian Farmazian eragin handiena duten espainiar ikertzaileen zerrendaren burua da, eta kategoria horretako munduko lehen 30 zientzialarien artean dago, aktibo dauden eta lehen artikulua XXI. mendean egin duten zientzialariak hartuta. Geroa Diagnostics enpresaren sortzailea eta CSO da.
Unai Pascual
Basque Centre for Climate Change (BC3)
Unai Pascual (BC3) Ikerbasque Ikerketa Zentroko irakaslea da, eta 20 urte baino gehiagoko esperientzia du ekonomia-ekologistaren alorrean, sistema soziokultural konplexuak ulertzeko gizarte eta natur zientziak bereganatzen. Bioaniztasun eta Ekosistika Zerbitzuetako (IPBES) Multidiscipline Expert Paneleko kidea da. Bere ikerketa nagusiak ingurumenaren aldaketa globalaren eta ekonomiaren arteko interakzioan zentratzen dira, arreta berezia jarriz erakundeen, merkatuen eta ingurumen-gobernantzaren rol ebolutiboari balantzetan zehar. Mundu osoko hainbat herrialdetako ikerketa-proiektuak egin ditu, besteak beste, Europako hainbat herrialde, AEB, Mexiko, Peru, Bolivia, Kolonbia, India, Etiopia eta Malawi. Pascualek irakasle eta irakasle nagusi gisa lan egin du Europako hainbat unibertsitatetan (Cambridge, Manchester, York, Bartzelona, Bilbao) eta Latinoamerikan (Argentina, Dominikar Errepublika, Mexiko, Kolonbia).
Susana Pérez Sánchez
Master en Ciencias de la Computación e Ingeniera de Telecomunicación por la Universidad de Deusto. Ha trabajado en Telefónica I+D y dirigido la cátedra Movistar en la Universidad de Deusto durante sus años como profesora en las Ingenierías Informática y de Telecomunicación. Su experiencia comprende áreas como la Internet del Futuro, Internet de las cosas, redes y protocolos inalámbricos y tecnologías de digitalización industrial. Ha dirigido proyectos de I+D durante más de 15 años en Tecnalia y ha sido la directora de Smart Industry, área de negocio focalizada en las tecnologías habilitadoras para Industria 4.0: sensórica avanzada, visión artificial, mantenimiento y aplicación de Inteligencia Artificial en procesos productivos, buscando KPIs de mejora de calidad, optimización de la producción, eficiencia y sostenibilidad.
Antonio Turiel
Antonio Turiel (León, 1970) es Licenciado en Físicas (1993), Licenciado en Matemátcias (1994) y Doctor en Física Teórica (1998), todas ellas por la Universidad Autónoma de Madrid. Es Investigador Científico del CSIC con destino en el Instituto de Ciencias del Mar de Barcelona. Autor de más de 95 artículos científicos publicados en revistas científicas internacionales, la mayoría de ellos centrados en la oceanografía, el impacto del océano en el clima y los recursos naturales. Su blog, The Oil Crash, con más de 14 millones de páginas vistas, es una referencia en castellano sobre los problemas de sostenibildiad de nuestra sociedad y particularmente sobre el agotamiento de los combustibles fósiles. Sus dos últimos libros de divulgación son "Petrocalipsis: crisis energética global y cómo (no) la vamos a solucionar" y "El Otoño de la Civilización" (con Juan Bordera)
Marta Sola Páramo
Arquitecta por la Escuela Técnica Superior de Arquitectura de Barcelona, 2015. Antes de fundar Leku Studio, colaboró con diferentes estudios de carácter internacional participando en proyectos de arquitectura y masterplan en ciudades como Doha, Tánger y Londres. Especializada en el diseño de proyectos y estrategias de transformación urbana, es a su vez codirectora y responsable del programa cultural del festival de arquitectura Open House Bilbao.
Laburpena
Uda Ikastaroaren zuzendaritzak bidalitako ondorioak
Sustainable development goals
2030 Agenda da nazioarteko garapenerako agenda berria. Nazio Batuen Erakundeak onartu zuen 2015eko irailean eta giza garapen jasangarriaren aldeko tresna eraginkorra izan nahi du planeta osoan. Haren zutabe nagusiak dira pobrezia errotik desagerraraztea, zaurgarritasunak eta desberdintasunak urritzea, eta jasangarritasuna bultzatzea. Aukera paregabea eskaintzen du mundua 2030. urtea baino lehen aldatzeko eta pertsona guztien giza eskubideak bermatzeko.
3 - Osasuna eta ongizatea
Bizitza osasuntsua bermatzea eta pertsona guztien ongizatea sustatzea, adin guztietan. Gai gakoak: osasun estaldura unibertsala, sexu eta ugalketa osasuna, trafikoagatik, poluzioagatik eta produktu kimikoengatik istripua izan duten pertsona kopurua txikitzea, amen eta jaioberrien heriotza tasa murriztea, HIESa bezalako epidemien amaiera, hepatitisari eta urak transmititutako gaixotasunei aurre egitea, drogen eta alkoholaren prebentzioa, tabakoaren kontrola.
Informazio gehiago
4 - Kalitatezko hezkuntza
Kalitatezko hezkuntza inklusiboa eta ekitatiboa bermatzea eta pertsona guztientzako etengabeko ikaskuntzarako aukerak sustatzea. Gai gakoak: doako irakaskuntza, bidezkoa eta kalitatezkoa, goi mailako prestakuntzarako berdintasunezko sarbidea, garapen jasangarrirako hezkuntza, desgaitasuna duten pertsonentzako hezkuntza instalazio egokiak, ikaskuntza ingurune seguruak, ez-bortitzak, inklusiboak eta eraginkorrak.
Informazio gehiago
5 - Genero berdintasuna
Genero berdintasuna lortzea eta emakume eta neska guztiak ahalduntzea. Gai gakoak: diskriminazio eta indarkeria mota guztiak amaitzea, ordaindu gabeko zaintzak eta etxeko lanak aitortzea, erantzukizun partekatua, aukera berdintasuna, parte hartze erabateko eta eraginkorra, ugalketa eskubideak, baliabide ekonomikoetarako eskubide berdintasuna, lurra, beste ondasun batzuk eta jabetza eskuratzea.
Informazio gehiago
6 - Ur garbia eta saneamendua
Uraren eta saneamenduaren eskuragarritasuna eta kudeaketa jasangarria bermatzea pertsona guztientzat. Gai gakoak: eskuragarritasun unibertsala eta ekitatiboa arrazoizko prezioan, saneamendu eta higiene zerbitzuetarako sarbidea, uraren kalitatea, ur baliabideen erabilera eraginkorra, kudeaketa integratua, ur ekosistemen babesa, kutsaduraren murrizketa, isurketak ezabatzea, hondakin uren tratamendua.
Informazio gehiago
7 - Energia irisgarria eta ez kutsagarria
Pertsona guztiek energia eskuragarria, fidagarria, jasangarria eta modernoa izango dutela bermatzea. Gai gakoak: eskuragarritasun unibertsala, energia garbien proportzioa handitzea, energia eraginkortasuna, ikerketa, energia azpiegituretan eta teknologia garbietan inbertsioa sustatzea, energia zerbitzu moderno eta jasangarriak.
Informazio gehiago
8 - Lan duina eta hazkunde ekonomikoa
Hazkunde ekonomiko jasangarria eta inklusiboa, enplegu erabatekoa eta produktiboa, eta pertsona guztientzako lan duina sustatzea. Gai gakoak: lan duina, enplegu erabatekoa eta produktiboa, ekintzailetza, mikroenpresak eta ETEak sustatzea, lan eskubideak, lan ingurune seguruak, gazteen enplegua, aukera eta ordainsari berdintasuna, finantza erakundeak indartzea, hazkunde ekonomikotik bereiztea eta ingurumen degradazioa.
Informazio gehiago
9 - Industria, berrikuntza eta azpiegitura
Azpiegitura erresilienteak eraikitzea, industrializazio inklusiboa eta jasangarria sustatzea, eta berrikuntza bultzatzea. Gai gakoak: azpiegitura fidagarriak, jasangarriak, erresilienteak eta kalitatezkoak, industrializazio inklusibo eta jasangarria, modernizazioa, teknologia eta prozesu industrial garbiak eta ingurumenaren aldetik arrazionalak, ikerketa zientifikoa eta gaitasun teknologikoaren hobekuntza, IKTetarako sarbide unibertsala.
Informazio gehiago
10 - Desberdintasunak murriztea
Herrialdeetako eta haien arteko desberdintasunak murriztea. Gai gakoak: pertsona guztien inklusio sozial, ekonomiko eta politikoa sustatzea, aukera berdintasuna, zergen, soldaten eta berdintasunerako gizarte babesaren politikak, migrazioa eta migrazio politikak, garapenerako laguntza ofiziala, munduko erakunde eta merkatuak arautzea eta zaintzea.
Informazio gehiago
11 - Hiri eta komunitate jasangarriak
Hiriak eta giza asentamenduak inklusiboak, seguruak, erresilienteak eta jasangarriak izatea lortzea. Gai gakoak: sarbidea etxebizitza eta oinarrizko zerbitzu egoki, seguru eta irisgarrietara, garraio sistema egokiak eta jasangarriak, hirigintza inklusiboa, plangintza eta kudeaketa parte hartzailea, kultura eta natura ondarearen babesa, airearen kalitatea, hondakinak, berdeguneak, hiriguneen, hiri inguruen eta landa inguruneen arteko loturak.
Informazio gehiago
12 - Ekoizpen eta kontsumo arduratsuak
Kontsumo eta ekoizpen eredu jasangarriak bermatzea. Gai gakoak: baliabide naturalen kudeaketa jasangarria eta erabilera eraginkorra, atmosferara, uretara eta lurzorura askatutako partikula kimikoak murriztea, hondakinak gutxitzea, birziklatzea, berrerabiltzea eta murriztea, jardunbide jasangarriak, erosketa publiko jasangarria, bizimodu jasangarriak, erregai fosilei ematen zaizkien laguntza ez-eraginkorrak arrazionalizatzea.
Informazio gehiago
13 - Klimaren aldeko ekintza
Klima aldaketari eta haren ondorioei aurre egiteko premiazko neurriak hartzea. Gai gakoak: mitigazioa, erresilientzia eta egokitzeko gaitasuna, plangintza, estrategiak eta plan nazionalak, hezkuntza eta sentsibilizazioa, efektuen murrizketa eta alerta goiztiarra, Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Esparru Konbentzioa betetzea.
Informazio gehiago
14 - Itsaspeko bizitza
Ozeanoak, itsasoak eta itsas baliabideak modu jasangarrian kontserbatzea eta erabiltzea, garapen jasangarrirako. Gai gakoak: itsas kutsadura murriztea eta ozeanoak azidotzea, itsas ekosistemak babestea, ozeanoen osasuna eta produktibitatea lehengoratzea, itsasertzeko eremuak eta itsas eremuak kontserbatzea, gehiegizko ustiapena eta legez kanpoko arrantza ezabatzea, artisau arrantzari laguntzea, ezagutza zientifikoak handitzea.
Informazio gehiago
15 - Lehorreko ekosistemetako bizitza
Lehorreko ekosistemen erabilera jasangarria babestea, berreskuratzea eta sustatzea, basoak modu jasangarrian kudeatzea, desertifikazioaren aurka borrokatzea, lurren degradazioa geldiaraztea eta biodibertsitatearen galera gelditzea. Gai gakoak: desertifikazioaren aurkako borroka, lehorreko ekosistemak basoberritzea, kontserbatzea, berrezartzea eta modu jasangarrian erabiltzea, habitat naturalak, biodibertsitatea, espezie exotiko inbaditzaileak, ekosistemen balioen integrazioa plangintzan, ezkutuko ehiza.
Informazio gehiago
17 - Helburuak lortzeko aliantza
Garapen Jasangarrirako Munduko Aliantza ezartzeko eta biziberritzeko bitartekoak indartzea. Gai gakoak: baliabideen mobilizazioa, BPGren % 0,7 garapenerako laguntza ofizialerako, kanpo zorra, finantzak, teknologia eta berrikuntza arloko lankidetza, ekologikoki arrazionalak diren teknologiak, gaitasunak sortzea, alde anitzeko merkataritza sistema unibertsala, arau eta erakunde koherentzia, datuen eskuragarritasuna, zaintza, adierazleak eta kontu ematea.
Informazio gehiago
Erlazionatutako beste ekitaldi batzuk
-
Online zuzenean
-
Aurrez aurrekoa
