Hitz egin gutxiago laguntzaz eta gehiago lankidetzaz

Hala zioen José Ángel Sotillok, Universidad Complutenseko Zuzenbide eta Lankidetzako Unibertsitate Institutuko zuzendariak, «La agenda 2030 y su reflejo en las políticas de cooperación descentralizada. El caso Gipuzkoa Coopera de la Diputación Foral de Gipuzkoa» izeneko UPV/EHUko Uda Ikastaroan.

Agenda 2030 2015ean sortu zen, Nazio Batuen Batzar Nagusiaren ebazpen baten bidez. Printzipio gidari batzuk, 17 helburu eta 169 xede ditu. Eraldatzen ari den mundu batera zuzentzen dira. José Ángel Sotillok demokratikoagotzat jotzen du, iparraldea hegoalderako eskema zaharra alde batera uzten duelako; ez da hain etnozentrikoa.

Guztiok gara garapen bidean dauden herrialdeak, egoera desberdinak dituztenak. «Herrialde bakoitzak erronka espezifikoak ditu garapen iraunkorraren bila, baina arreta berezia merezi dute herrialde ahulenek eta, bereziki, Afrikako herrialdeek, gutxien aurreratutako herrialdeek, itsasertzik gabeko garapen-bidean dauden herrialdeek eta garatzen ari diren uharte-estatu txikiek, gatazka-egoeran dauden eta gatazka baten ondoren dauden herrialdeek bezala».

Herrialde bakoitza bere garapenaren erantzule nagusia dela aitortzen du agendak. Ekonomikoki eta sozialki, pertsonak ditu ardatz, eta hirugarren belaunaldiko giza eskubide deiturikoen parte da, hau da, inor atzean ez geratzea. Garapenerako eskubideak berekin dakartza eskubide ekonomikoak, sozialak eta ingurumenekoak ere bai; izaera unibertsala du eta bost puntutan oinarritzen da: Bakea, Oparotasuna, Pertsonak, Planeta eta Partenalgoa (aliantzak).

2030 Agendak pobreziaren aurkako borroka gainditzen du, desberdintasunari aurre egiteko. Kasu batzuetan pobreziak hobera egin du, baina desberdintasunak gora. Nahiago du laguntzari buruz gutxiago eta lankidetzari buruz gehiago hitz egin.

193 estatuk sinatu zuten, baina eskualdeetako eta tokiko agintarien ikuspegi multieragile argia du, herritarren protagonismo argiarekin. Herritarrek erakundeei beharrezko eraldaketak eskatu behar dizkiete, baina aplikatu egin behar dira, eta eraldaketa horren eragile gisa jardun behar dute beren bizimoduarekin.

Espainia 21. postuan dago 162 herrialderen artean. Garapen Global Jasangarriaren indizearen datuen arabera, 17 helburuetatik 5etan beteko ditu konpromisoak: osasuna eta ongizatea, genero-berdintasuna, ur garbia eta saneamendua, energia eskuragarria eta ez-kutsagarria eta klimaren aldeko ekintza. Herrialde bakar batek ere ez ditu 17 GJHak lortu oraindik, eta herrialde bakar bat ere ez dago horiek lortzeko bidean 2030ean.

Beste behin ere gogoratuz denok garatze bidean dauden herrialdeak garela, José Ángel Sotillok Philip Alston NBEko kontalari berezia ekarri zuen gogora, Espainia bisitatu ondoren egindako muturreko pobreziari buruzko txostenean: «Herrialde aberatsa izanik, Espainia pobrezia orokorrean bizi da».