"XX. mendea giza eskubideen mendea izan bazen, XXI.ak naturaren eskubideen mendea izan behar du"

Biomimesia (bio = bizitza, mimesis = imitazioa) tekno-zientzia gisa garatzen ari da. Aristotelesek eta Platonek jada planteamendu biomimetikoak pentsatu zituzten, adibidez, Leonardo Da Vincik tramankulu hegalariak diseinatu zituen hegaztien hegaldia imitatuz. Orain diziplinak "egunsenti berri" bat bizi du, bere filosofia praxira nola eraman. Nola ikasi adimen artifizialera eramaten.  Eraikitzen ari den tekno-zientzia da. Korrika egiten ikasten duen ume bat bezalakoa. “Laster egin behar dugu, ingurumen arazoak ditugulako”. Hernando Bernalen hitzetan, "Zibilizazio krisi batean gaude, eta naturari begiratzera behartzen gaitu." Biomimetic Science Institute eta UPV/EHUko Amassunu Elkarteko arduradun gisa, ekintzailetza-masterreko ikasleen adibidea jarri zuen. Ikasle horiek baso bateko lurzoruko mantuaren lagin bati biomimesia aplikatu diote, aurkitutako mikroorganismoetatik abiatuta bio-ongarriak lortzeko. Azken batean, naturatik kopiatu dute, elikagaien ekoizpena hobetzeko. "Sistema ekoosasuntsua bada, zeharka giza osasuna hobetzen du. Gizakiarentzat osasuntsuak diren ekoizpen eta kontsumoa”.

Teknologia naturala giza teknologiara eramatea. Premiazko prozesua da. Bizitza errealerako translazioak esperientzia nahiko aurreratuak ditu Alemanian, Suedian, Korean edo Estatu Batuetako ikerketa institutu oso aurreratuetan. Espainian hastapenetan dago.  "Ikerketa estrategikoa da hazkundeko gizarte eta ekonomia bat nahi badugu". Ikerketa Institutu garrantzitsuena, "Biomimetics Science Institute (BSI)", Bartzelonan dago, eta Carmen SanFrancisco zuzendariak ere parte hartu du UPV/EHUko Uda Ikastaroan. “Egia esan fundazio bat da, eta lantaldearen arabera, hiru ikerketa-ildo oso aktibo ditugu. Biotech-a, osasunarekin lotua, arkitektura eta ingeniaritzari buruzko bigarren ildo bat eta itsas zientziekin lotutako beste bat. "Hazten ari den zientzia da, baina ez da gaurko asmakuntza.  Natura baliabide gisa ikusten genuen, baina beste helbururik gabe". Ikuspegi aldaketa nabarmena izan da klima-aldaketaren ondorioz.  Jada ez dira pertsona solteak edo erakundeak ekonomia zirkularrean urrats txikiak egiten hasi direnak, planetaren kontzientziazio bat dago baizik. "Dibulgatzaile izatetik, kontzientziatzaile eta konponbideen bideratzaile izatera igaro gara, klima-aldaketak irtenbideak dituelako, larritasunaz jabetzen garen momentutik".  Nerabeak izan gaitezke naturaren berrerabilpenari dagokionez, baina beste fase batzuetan kontzientziatzen ari gara. Zenbait gizarte-mailatatik hasita, enpresetara, eta gobernuetara iritsita. Horrela ulertzen da Green Dealaren apustu handia. Biomimesia ez da baliabide bat, tresna bat baizik.

Natura, bere 3.800 milioi urteko eboluzioarekin, izugarri eraginkorra da. Gu, aitzitik, inpaktu izugarri eta neurezinak sortzen ari gara gure ustez agortezinak diren materialen gehiegikeriarekin eta egungo krisi klimatikora eraman gaituzten energia fosiletan oinarritutako ekoizpen-metodoak erabiliz. Hernando Bernalek zioenez, "naturak jada erakutsi du bere prozesu eta efizientzia-gaitasun guztia. Gure ikuspegitik naturaren printzipio horiek giza ekonomiara eraman nahi ditugu".

Bio inspirazioak materialetan zein prozesuetan jarduten du. Carmen SanFranciscok zuzentzen duen Institutuak erreferente natural eta jasangarria bilatzen duten aireportu-proiektuekin laguntzen du. Mota eta material guztietako ingeniaritzekin lan egiten dute, drainatzeko gaitasun handiena duten asfalto berriak, adibidez. Lihoa, kotoia edo kalamura itzultzeaz ari gara, baina ekoizpen-prozesu bat duten ehunak erabiltzeaz ere ari gara, azken joko olinpikoetako bainujantzietan erabilitako marrazoaren ezkata imitatzen zutenak bezalaxe. "Hain zen eraginkorra, non debekatu egin zituzten, igerilariek abantaila handia zutelako. Ez dira ehun berriak, ehuntzeko modu berriak baizik. Biomaterial asko daude eta lantzeko beste hainbeste modu".

Hernando Bernalek azaldu zuen UPV/EHUko ikertzaile talde batek marrazoen hidrodinamikari buruz egiten duen proiektu aitzindaria, itsasontzietan eta hegazkinetan aplikatzeko, besteak beste, erabiltzen duten jatorri fosileko energia asko murriztea ekarriko lukeelako. Biomimesiak paradigma aldaketa bat suposatzen du, non ingeniari, matematikari edo filosofo baten zientziak elkartzen diren. Carmen SanFranciscorentzat biomimesisa ekonomia zirkularraren aurreko egoera bat da, birziklatzean oinarritzen delako eta hondakinik ez sortzeko ideia erabiltzen duen lehena delako. Ez du hondakin birziklagarririk sortzen.

Hernando Bernalek argitu zuenez: "Naturan ez dago zaborrik, elikagaiak baizik". Iraunkortasunak berekin dakar ekoizpen-sistemen zirkulartasuna eta kontsumo arduratsuan kontzientziatzea. "Eko-zibilizazio baterantz joatea, antropozentrismotik bio-filiara igaroz. Guztiaren erdigune izateari uztea, ekosistemaren barruko beste espezie bat izanez. Beste espezieek naturan bizitzeko eskubidea dutela onartzea. XX. mendea giza eskubideen mendea izan bazen, XXI.ak naturaren eskubideen mendea izan behar du".

Nazio Batuen Erakundeak "naturarekiko harmonia" programa bat sortu du, eta bertan hainbat pentsalarik parte hartzen dute natura zuzenbide gai gisa tratatzeko, naturak ere bere mugak dituelako.