2050erako lor daiteke itsas habitat eta espezieen galera iraultzea
Sinposioan bildutako hizlarien artean Carlos Duarte itsas biologo eta ozeanografoa nabarmendu zen, Saudi Arabiako Abdullah Erregea Unibertsitateko irakasle eta ikertzailea, eta ikerketa aitzindarien egilea klima aldaketaren eta ozeanoen arteko harremanean, ekosistemen leheneratzean eta arrantza jasangarrian. 2019an, bere ikerketengatik BBVA Fundazioak ematen duen Fronteras del Conocimiento saria irabazi zuen Kontserbazio Biologia eta Ekologia kategorian.
Carlos Duartek lagundu du itsas biodibertsitatea ezagutzen, eta itsasoko eta kostaldeko ekosistemak leheneratzeko estrategiak definitzen azken hamarkadetan. Bere ikerketen arabera, une erabakigarrian gaude izandako galerak eta azken 30 urteetako lorpenak ebaluatzeko, klima aldaketak dakartzan erronkak azaltzeko eta ozeanoen osasuna hobetuko duten politikak definitzeko.
Jasandako galeren artean, Carlos Duartek adierazi zuen itsas habitaten, mangladien, itsaspeko belardien eta paduren % 50 galdu direla, itsas animalia handiak ere % 50 gutxitu dira eta arrantza intereseko espezieak % 30.
Hala ere, zerbait aldatu zen duela 3 hamarkada, espezieak kontserbatzeko eta uraren kalitatea hobetzeko politikak abian jarri zirenean, eta dagoeneko fruituak ematen ari dira. Kutsadura kimikoa murrizteko ekimenak eraginkorrak izan dira, adibidez, duela 10 urte Malaspina espedizioak egindako azterlanetan. Espedizio horrek egiaztatu zuen uretan berunaren kutsaduraren arazoa konpondu dela, 80ko hamarkadan berundun erregaiak desagertu zirelako. Itsas bizitzan eragin handia duten beste metal eta kutsatzaile organiko batzuk ere murriztu egin dira ozeanoetan.
2050. urterako, Carlos Duartek azaldu zuenez, itsas ekosistemen eta biodibertsitatearen galera leheneratu daiteke, hamarkada honetan gauzatu beharreko leheneratze politikei arreta berezia jartzen bazaie.
Ozeanoentzako politika osasungarriak
Ozeanoak berotegi efektuaren ondorioz sortzen den gehiegizko beroaren zati handi bat xurgatzen du, eta atmosferara isurtzen den karbonoaren heren bat, baina klima aldaketa arintzeko duen eginkizunak muga bat du. Ozeanoaren tenperaturaren hazkundea, industria aurreko mailen gainetik gradu bat dagoena, eta itsas mailaren igoeraren azelerazioa oso kezkagarriak dira gizateriaren etorkizunerako. 2050erako, itsas maila 20 eta 30 zentimetro artean igoko dela kalkulatu dute, eta horrek kostako azpiegituretan eragina izango du. Beraz, klima aldaketa arintzeko politikak funtsezkoak dira ozeano osasungarriagoak lortzeko.
Halaber, Carlos Duartek balio handiko ekosistemetan plastikoaren presentzia aipatu zuen, hala nola urpeko belardietan eta mangladietan, non ziklo naturala oztopatzen duten. COVID-19aren pandemiak bertan behera utzi ditu erabilera bakarreko plastikoak debekatzeko politikak. Ekoizpena % 18 murriztea espero zen, eta, benetan, %18 igo da. Birziklatzeko sistema berriak eta plastiko biodegradagarriak garatzea, eta hondakin-material horiek energia-iturri gisa erabiltzea arazoa arintzen lagun dezaketen estrategiak dira.
Ozeanografoak arriskuak eta galerak aipatu zituen, baina aspalditik martxan dauden irtenbideak ere bai. 2000. urtean ozeanoen egoera aztertzean, oso ezkorra izango zatekeela azaldu zuen, baina 2010. urteaz geroztik "albiste positiboen olatu" bat gertatu da espezie eta habitat mehatxatuen berreskurapenari buruzko arrakastei dagokienez. Uste du posible dela ozeano osasungarria lortzea 2050erako, eta, adibide gisa, itsas azaleraren babesak izan duen bultzada aipatu du, 2000. urtean % 0,3 baino ez baitzegoen babestua, eta 20 urte geroago % 8raino hazi da. Era berean, itsasoko eta kostaldeko ekosistemak leheneratzeko proiektuen hazkunde esponentziala nabarmendu zuen: 9.000 aldiz handiagoa izan da 2000. urteaz geroztik.
Aldaketaren eragileen artean, Carlos Duartek klima aldaketa geldiarazteko ekintzak bultzatzen dituzten enpresak aipatu zituen. Itsaspeko belardiak eta padurak berreskuratzeko inbertsioa jarri zuen adibide gisa, gure kostaldeak itsas mailaren igoeraren aurrean babesteko lehen lerroa baitira; izan ere, olatuen energia murrizten dute eta itsas hondoa handitzen duten sedimentuak pilatzen dituzte. "Klima aldaketaren arazoa handiegia da gobernuen esku bakarrik uzteko, enpresak eta herritarrak tartean sartu behar dira", gaineratu zuen. Jasangarritasuna negozio bolumena handituko duen sektorea izango da, eta enpresek parte hartzeko duten interesa egitate bat da.
Gainera, arrantza iraunkorreko politikak garatzeak duen garrantzia azpimarratu zuen Carlos Duartek. Lehorreko elikagai ekoizpenaren atalaseak muga-mugan daude, baina janaria ekoizteko aukera handiak daude itsasoko akuikulturari esker. Akuikultura horrek zeregin garrantzitsua izango du gizadiaren etorkizunean. Ingurumen-inpakturik ez eragitea lor daiteke, gaineratu zuen, baita onurak sortzea ere. Parte hartzen duen proiektuen artean, itsas ingurunea garbitzen laguntzen duten algak eta bibalbioak ekoizteko lanak aipatu zituen. Stock basatiei dagokienez, 90eko hamarkadatik aurrera arrantza-presioa murrizteko egindako ahaleginek fruitua eman dute, baina, bere ustez, kuotak berrikusi egin behar dira, espezieak ustiapen mugan egon ez daitezen eta hobeto berreskura daitezen.
Adierazi zuenez, gizateria jakitun da ozeanoek beren osasunean eta ongizatean duten funtsezko eginkizunaz. Kontua da ematen dituzten zerbitzu ekonomiko hutsak (arrantza, itsas energia, meatzaritza, produktu naturalak) baino zerbait gehiago baloratzea, eta onartzea gizadiaren etorkizuna, neurri handi batean, ozeanoen osasunaren menpe dagoela.
