Ingurumen-kutsadura plazentaren bidez sartzen da fetuan
Azterlan hori duela 15 urtetik egiten da Valentzian, Asturiasen, Sabadellen eta Gipuzkoan, beren lehen kontsulta ekografikora zihoazen emakumeekin, haurdun geratu eta haurdunaldiaren eta, ondoren, haurraren garapenaren kontrol zorrotza onartzean (www.proyectoinma.org).
Aitana Lertxundi Medikuntza Prebentibo eta Osasun Publikoko irakaslea da Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean. Ikerketa koordinatzen duen pertsonetako bat da Gipuzkoan. Bere ikerketa-ildoa ingurumen-epidemiologia da, eta bere ikerketa-ibilbidean gehien landu duen adarra kutsadura atmosferikoa da. Haren arabera, oro har osasunean eta ugalketa-osasunean inpaktu handiena duten kutsatzaile atmosferikoetako bat 2.5µm diametroko edo gutxiagoko partikulak eta nitrogeno dioxidoa dira (NO2, hirietako ibilgailuen trafikoaren adierazlea).
Aitana Lertxundik azpimarratzen zuenez, "Gure aurkikuntzek indartu egiten dute atmosferaren kutsatzaileek bizitzako lehen urteetan izan dituzten ondorio kaltegarriei buruz orain arte dagoen ebidentzia. PM2.5 eta NO2arekiko esposizio handiagoa duten emakumeek goiztiartasun arrisku handiagoa dute, baita biriketako funtzio eta puntuazio kognitibo okerragoa ere bizitzako lehen etapetan".
Aia moduko herri batean bizitzeak edo Bartzelona edo Madril moduko hiri batean bizitzeak ez du zerikusirik airearen kalitateari dagokionez. Bi azken horiek airearen kalitateari buruzko zuzentarauak gomendatutako indizeak gainditzen dituzte. INMAn aurkitutakoaren arabera, nazioarteko beste ikerketa batzuetan bezala, nahikoa frogatu da haurdunaldia fetuaren hazkunderako erabakigarria dela esateko. Argi dago, beraz, zein hiritan bizi den arabera, haurdunak herentzia bat edo beste bat uzten diola bere haurrari.
INMAn lortutako emaitzen arabera, atmosferaren kutsadurari eta pisu baxu eta goiztiar izateari lotutako ondorioei dagokienez, haurdunaldiaren asterik ahulena haurdunaldiaren hirugarren hiruhilekoa da. INMAn egiten ari diren ebaluazioak bat datoz Aitana Lertxundik Gipuzkoako 20.000 emakume haurdunekin 2013-2015 urteen artean egin zuen beste azterketa batekin. Gipuzkoako Foru Aldundiak Zubietako balorizazio energetikorako zentroa martxan jartzearekin batera eskatu zuen azterketa da. Ikerketa horren arabera, goiztiartasun arriskua antzekoa da Donostia inguruan eta industria siderometalurgikoak pisu handiena izan duen haranetan. Abortu kasuak ezin dira ebaluatu, jaiotzen erregistroaren mende lan egiten delako eta, beraz, informazio hori ez da existitzen. Zubietako ikerketa ireki aurreko azterketa da, eta urte batzuk barru egingo dute, konparazio bat egin ahal izateko.
Ingurumen-kutsaduraren ondorio negatiboak aspalditik aztertzen ari dira. Duela 50 urtetik ezagutzen da kutsatzaile batzuek egun gutxiren buruan esposizioaren ondorioz duten eragin kaltegarria, baina informazio gutxi zegoen denbora luzeko ondorioei buruz. Inbertsio termikoko egunetan badakigu adineko jendearengan eta, batez ere, arnasketa-arazoen aurrekariak dituzten pertsonengan hilkortasun eta ospitaleratze arrisku handia dugula. Baina ezer gutxi dakigu denbora luzeko esposizioak eragindako denbora luzeko ondorioei buruz. INMA azterlanari eta beste jarraipen-azterlan batzuei esker, legez onargarria den denbora luzeko esposizio batek osasunean eraginik duen ebaluatu dezakegu. "Adibidez, nahiz eta pertsonak zuzentarauak ezarritako mailen azpitik egon, osasunarentzat ondorio kaltegarriak dituela ikusten dugu". Lertxundiren arabera, "Emisio-balio guztien azpitik, arriskua oraindik badago". Partikulen kasuan, horrez gain, gaineratu behar da haien osaera desberdina dela bizi garen lekuaren arabera, eta, beraz, haien eragina desberdina izan liteke.
PM2.5 eta sistema endokrinoa.
PM2.5ari dagokionez, azken aurkikuntza interesgarria izan da haurdunaldiko eta jaiotzako tiroide-hormonen alterazioa. Hala adierazten dute Aitana Lertxundiren taldeak egindako bi azterlanek. Egiaztatu dute haurdunaldiaren 20. astean odol-lagina jasota eta orpoaren proba eginez, partikulak amaren eta jaioberrien tiroide-hormonak aldatzen ari direla. Horixe da aldaketa horren zergatia jakiteko landu nahi dugun ildoetako bat.
