Ez du balio esateak aurrera jarraitzen dugula eta hemen ez dela ezer gertatu. Orbaindu beharreko zauri psikologikoak ditugu
Pandemiaren inpaktu psikologikoak psikopatologiaren eremutik atera behar ditugu, gezurrezko dikotomia batean biziarazten gaituelako: oso indartsua zarelako primeran egon zara, edo gaixorik zaude, gaizki daramazulako. Benetan faktore asko dituen errealitatea bizitzen ari gara. Pertsona guztiok izan ditugu inpaktu psikologiko asko: gaixotasun kutsakor bati diogun beldurra, konfinamendua, galera ekonomikoak,... Beste pertsona batzuek maite zuten pertsonaren baten galera ere jasan dute, ZIUn ospitaleratuta izan ziren edo norbait kutsatzearen erantzule sentitu dira. Inpaktu erantsiak dira, COVIDaren olatuak bezala iritsi direnak ondoezaren bihurguneetan. Hala adierazi zuen Ingeborg Porcarrek, UTCCB Bartzelonako Krisi Unitateko zuzendari teknikoak, "¿Cómo construir resiliencia en tiempos de coronavirus?" Ikastaroan.
"Inpaktuak ez dira desberdinak, gehiago edo gutxiago pairatu daitezke, gaixotasuna ia eraginik gabe pasa daiteke eta, aldiz, enplegua galdu edo eragin negatibo guztiak jasan. Errealitatean, inpaktu asko daude, eta oso luzeak dira, baina pertsona guztien artean berdinak dira".
Gaixotasunaren olatuekin iristen dira, eta suspertzeko ahaleginak egiten ditugu, bigarren edo hirugarren inpaktu bati aurre egin ahal izateko. Ingeborg Porcarrek beti gogoratu du Erresilientzia hitza fisikaren mundutik datorrela, eta presio gogor baten ondoren material batek bere jatorrizko egoerara itzultzeko duen gaitasuna baino ez dela. Harria ez da material erresilientea, presio jakin baten aurrean hautsi egiten delako eta ez delako inoiz itzultzen bere jatorrizko egoerara. Psikologiaren esparruan traumei buruz hitz egiten dugu. Bigarren mundu-gerraren ondoren eta, batez ere, Vietnamgo gerraren ondoren, arretaz aztertu zen erresilientzia, eta krisi bat edo trauma bat ahalik eta ondorio txikienekin gainditzeko gaitasuna zela ondorioztatu zuten.
Hori lortzeko, ulertu behar da "nola eragin digun eta, batez ere, zerk lagunduko digun osatzen".
"Erresilientziari buruzko albiste ona da gure izaeragatik gaitasun naturala izan dezakegula eta indartu egin daitekeela. Albiste txarra da gutxitu dezakegula, baita baliogabetu ere"
Norberak ulertu behar du zer faktorek erraztuko diguten erresilientzia hori inguruabarren arabera, zer faktorek ez diguten balioko eta, batez ere, zer jokabidek lagun diezaguketen. Ezjakintasunak osasungarriak ez diren egoeretara eraman gaitzake. "Psikohezkuntza izena du horrek, zerk eragiten digun eta zergatik eragiten digun ulertzea. Arriskuen kudeaketa gisako antzinako mekanismoak ditugu, eta informazio on batekin ulertarazi diezaguke zergatik gauden gauden moduan."
Denok izan dezakegu sen ona eta bizi ahal izan ditugu beste arrisku-egoera batzuk, baina ezin da ausaren menpe utzi pertsonen errealitatea, tresna batzuk behar dituzte. Beti psikologo batek eman behar ez dituen tresnak. "Pandemiaren moduko egoeretan prebentzio psikologikoko eredu onek lan komunitarioaren lana jasotzen dute, non arreta maila bakoitzak (lehen mailakoa, erizaintza, psikologia- eta trauma-espezialistak) gizarte-errealitate desberdinez arduratuko diren. Lan batzuk irakasleek, gizarte-langileek eta abarrek egin ditzakete, arrisku berezia duten pertsonak antzemateko.
Egoera traumatikoetan adituak ezin gara etxe guztietara iritsi. Ezin dugu, eta ez litzateke komenigarria izango. Ziurtatu behar duguna da behar duen orok kalitatezko informazio orokorra jasotzea eta mekanismo errazak izatea. Pertsona batzuek tresna errazekin berez errekuperatzeko aukera izango dute, eta beste batzuek ez. Biztanleen % 30-35 berreskuratuko dira, lehen mailako arretak behar adina tresna ematen badizkie.
Komunitate ekintzek dakartzan tratamendu terapeutikoaren lanean, ezin dugu ahaztu erretiratuen klubak, kirol-klubak edo mota guztietako elkarteak eta eskola-kirola itxita egon direla. Ingeborg Porcarrek ez du zalantzarik gertaera hori konpentsatu egin behar dela, eta hezkuntza agintariei edo alkatetzei eskatzen zien "defizit horiek konpentsatu ditzaketen gauzak" martxan jartzeko. Ez du balio ezer ez egiteak. Bere neurrian, arduradun horiek premien hierarkia bat ezarri behar dute. Hori litzateke krisia kudeatzea.
"Egoerarik okerrena 2020ko martxotik orain arteko hilabeteak nola igaro direnari buruz kexatzea litzateke, eta gure buruari "eta orain zer?" ez galdetzea ustez pandemiatik ateratzen garenean."
"Kalteen balantzea egin behar dugu. Kalte horiek saihestezinak izan dira, baina zer egingo dugu 14 hilabetez kontakturik gabe egon diren nerabeekin? Ezer ez? Portaera fobikoak garatu dituzten pertsonei, pantailekiko mendekotasunari eta abarri begiratu beharko diegu. "Ezin dugu orria irakurri gabe pasa. Erretiratu horiekin lan egiten duten pertsonek edo eskola-kirolean hain ikuspegi berezia dutenek behar adina tresna eta gutxieneko informazioa izan behar dute arreta psikologiko espezializatua beharko duten pertsonak detektatzeko. Ez du balio esateak aurrera jarraitzen dugula eta hemen ez dela ezer gertatu. Orbaindu beharreko zauri psikologikoak ditugu."
Sendatzen ez diren zauriak infektatu egiten dira eta ezin dugu utzi antsietatea edo depresioa handitzen ezer ez egiteagatik.
