Ez du balio prentsan ateratzea zuhaitzak landatzen aldez aurreko ikerketarik egin gabe

“Ezin dituzu basoak aisialdirako eta paisaiarako utzi, basoak ez baitira bisitatzen diren eliza bat eta kito".

Euskadik zuhaitz-espezie konifero ugari ditu. Oso ondo hazten dira, nahiz eta “banden gaixotasunaren“ arazoarekin intsinis pinuaren desagerpena bizkortu zen, eta orain ez da jabeek landatzeko gustukoen duten barietatea, ziurtatu zuenez Alejandro Cantero Hazi fundazioko teknikariak gaur egun koniferoak dituzten baso-landaketen aukerei buruzko ikastaroan.

2018an bizi izan zen krisi larriaren ondorioz, jabe askok moztu egin behar izan zuten beren zuhaitzak lehortuta ikustean. Beste batzuek, pinu osasuntsuak zituztenek, beldurra izan dute eta mozketa azkartu dute. Ondorioa: “asko moztu eta gutxiago landatu.” Ez dute kritika ekologistarik egin, hala nola 80ko hamarkadan intsinis pinuaren aurka egin ahal izan zituenak, baiana geroago lurzorua kaltetzen ez duela eta espezie etsaia ez dela frogatu da.
Alejandro Cantero sendoa zen: “Gizakiak CO2 biltzeko duen modu bakarra baso-birlandaketa da. Egurrak eta zoruak bakarrik finkatzen dute modu eraginkorrean. Pinudi hori mozten baduzu eta bere zura eraikuntza bezalako ondasun iraunkor baterako erabiltzen baduzu, karbonoak zurezko eraikuntza horretan finkatuta jarraitzen du. Berriro landatu eta CO2a berriro harrapatzen da”.

Euskal Herriko masak Europako emankorrenetakoak dira. Baso askotan euri dezente egiten du, tenperatura atseginarekin, kontinenteko altuenen metro kubikotan haztea ahalbidetzen du. “Lurralde txikia gara, baina ekarpen handia egin dezake klima-aldaketaren aurkako borrokan”.

Europan, azken urteetan, egurra mozteko ohitura galdu zuten. Basoak aisialdirako erabili zituzten eta hazten jarraitu zuten hondamendietara iritsi arte. Haizeak botatakoek, espezieen heriotzak… ez dute atzematen. Basoa hazten denean, ekoizlea izateari uzten dio baso-kudeaketa on batekin zur-maila batek zikloa ixtea lortzen badu. Zura aprobetxatzea eta berriro landatzea eta karbonoa hartzen jarraitzea. Basoak hazten jarraituko du eta arriskuak gutxituko dituzu. Zuhaitz ez hain altuak zenbait izurritek babesten dituzte, gazteak direlako eta birsortzen ari direlako. Azken batean, baso gazteagoak.

Orain, Europa erdialdean, egoera askoz ere okerragoa da 2018an bizi genuena baino. Duela urte batzuetatik hona, basoetan “esolitidoak izeiekin akabatzen ari dira. Milioika eta milioika izei lehortzen ari dira eta basoen kudeaketa aktiboagoa eginez berreskuratu behar dira. Dirudienez, klima-aldaketa da jatorria”. "Ezin dituzu basoak aisialdirako eta paisaiarako utzi, basoak ez direlako bisitatzen den eliza bat eta kito”.

Beste gauza batzuetan bezala, Europako politika Europako Itun Berdea basoez ahaztu zen eta emisioen murrizketan kontzentratu zen. Denborarekin konturatu dira, eta orain deforestazioa saihesteko eta deforestazio hori dakarten produktu ez-europarren inportazioa saihesten hasi dira, hala nola palma-olioaren eta sojaren kasuan, jatorriz jasangarritasun-ziurtagiririk ez badute, eta Europako basoen kudeaketa aktiboari ere ekin diote. “Egurra moztea eta basoak kudeatzea da berotze globala murrizteko modurik onena”.

Latinoamerikan kalkulu ekonomikoak dira zehazten dutenak palmondo, soja edo eukalipto olioa landatzea. Alejandro Canterok ez zituen alde batera uzten zenbait enpresa espiritu plublizitario hutsez zabaltzen ari diren zuhaitz-sail ugariak (greenwashing). Ez dira landatzen ikatz gehien finka dezaketen espezieak, baizik eta politak, hala nola haritzak edo lizarrak, gero bertan behera utzi, sastrakak hazi eta jan egiten dituztenak. Eraginkorrak izan nahi badute, oreka izan behar dute espezie autoktonoen, karbono-biltzaileen eta sastrakadietatik babesteko gaitasuna dutenen artean. Azterketa on bat egin eta prentsan zuhaitzak landatzen ez atera.

Sektore hau etorkizun handia du Euskal Herrian, beste batzuek nahiko lukete hemengo produktibitatea, zaintza eta gauza berriak probatzeko gogoa izan. “2018ko belarrondokoaren ondoren, sektoreak indarrak eta animoak berreskuratu dituela uste dut. Arazoa da zahartuta dagoela. Belaunaldi aldaketa behar da”.